Το γλωσσικό ιδίωμα της Αγιάσου

Ένα από τα αξιοπρόσεκτα λεσβιακά γλωσσικά ιδιώματα είναι και το αγιασώτικο. Ανήκει και αυτό, όπως και πολλά άλλα, στα λεγόμενα βόρεια ιδιώματα. Παρουσιάζει ενδιαφέρον από άποψη φωνητική, μορφολογική, λεξιλογική και σημασιολογική. Διατηρεί ως τις μέρες μας πλήθος αρχαϊσμών, οι οποίοι μας ανάγουν στους μεσαιωνικούς και στους αρχαίους χρόνους. ’ξια σπουδής λογίζονται και τα ονόματα (τοπωνύμια, οικογενειακά, βαφτιστικά, παρωνύμια).

Οι ξενικές επιδράσεις, κυρίως η ιταλική (βενετικά, γενουατικά) και η τουρκική, λόγω της στενής επαφής με τους αντίστοιχους λαούς κατά την ιστορική πορειά του νησιού, περιορίζονται κυρίως στο λεξιλόγιο και είναι επιφανειακές.

Το γλωσσικό διώμα της Αγιάσου έχει αξιοποιηθεί φιλολογικά – λογοτεχνικά σε ποιήματα, σε καρναβαλικές σάτιρες, σε διηγήματα, σε ηθογραφίες, σε επιθεωρήσεις, σε σκετς. Πολλά από τα ιδιωματικά κείμενα έχουν δημοσιευτεί αυτοτελώς, σε βιβλία, ενώ άλλα έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες και σε περιοδικά, κυρίως στον “Τρίβολο” του Στρατής Παπανικόλα και στο περιοδικό “Αγιάσος” Στους ικανούς χειριστές του ιδιώματος, που άφησαν έργο, δημοσιευμένο ή μη, συγκαταλέγονται ο Στρατής Αναστασέλης, ο Χριστόφας Κανιμάς, ο Γιάννης Χατζηνικολάου, ο Βασίλειος Βλαστάρης ή Βαγιάνας, ο Γιώργος Μουτζουρέλης, ο Μιχάλης Πασχαλιάς, ο Μενέλαος Καμάτσος, ο Αντώνης Μηνάς και άλλοι.

Το γλωσσικό ιδίωμα της Αγιάσου, όπως και τα άλλα, έχουν μελετηθεί από ειδικούς γλωσσολόγους, αλλά και από άλλους λογίους. Στις μέρες μας, με το άνοιγμα της κοινωνίας, άρχισε να νοθεύεται από την κοινή νεοελληνική.